Deze lezing komt voort uit de gedachte dat schuld altijd achteraf doordacht wordt terwijl verantwoordelijkheid ook een actuele invulling vraagt. In de lezing staat de vraag centraal of we met de kennis van Jaspers over schuld in de jaren dertig en veertig ook handvatten hebben om onze verantwoordelijkheid te doordenken in 2025.

 

Schuld en schuldgevoel zijn onlosmakelijk verbonden met de menselijke conditie. Karl Jaspers schrijft al in 1946 een prachtig en dapper essay waarbij het begrip schuld ook verbonden wordt met de collectieve schuldvraag die ontstaat in reflectie op de Tweede Wereldoorlog. Hij ontwart het complexe begrip schuld en is in staat om zonder weg te kijken ruimte te bieden aan een perspectief biedende visie op schuldgevoelens: ‘Schuld, zo schrijft hij, is ook een opdracht tot hernieuwing van het menszijn’.

 

In 2022 verscheen een heruitgave van Jaspers essay onder de titel

De schuldvraag Over de politieke aansprakelijkheid van Duitsland (vertaling: Mark Wildschut. In het nawoord bij deze bezorging schrijft filosoof

Hannah Loontjes (bekend van haar boek Schuldig. Een verkenning van mijn geweten (2020)) hoe ze ontroerd raakt door Jaspers pleidooi voor openheid, mildheid en de kunst van het luisteren, juist wanneer het zo misloopt tussen mensen dat de schuld bijna ondragelijk lijkt.​