filosofisch café groningen
'Humanisme in het Antropoceen'
door Wilhelm Weitkamp,
docent cultuurbeschouwing en filosofie aan ArtEZ University of the Arts in Zwolle.
Een onderzoek naar wortels van het antropocentrisme, de weerstand daartegen in de vorm van het posthumanisme en een pleidooi voor herwaardering van het humanisme.
De Anthropocene Working Group heeft in 2019 geconcludeerd dat het Tijdperk van de Mens, het Antropoceen, begon in het midden van de 20ste eeuw. Dat is het moment dat menselijke populaties, economische activiteiten en broeikasgas-uitstoot wereldwijd explosief steeg en overal onuitwisbare sporen na begon te laten. De mens staat nu naast ijstijden, meteoriet-inslagen en vulkaanuitbarstingen in het rijtje veroorzakers van geologische tijdperken.
Dit geologische debat stimuleert een filosofisch debat over de mens. Sinds de Renaissance heeft de mens een uitzonderingspositie temidden van de levende wezens gekregen. De humanist Pico Della Mirandola schrijft bijvoorbeeld bewonderend over de mens die alles kan worden, engel of duivel, juist omdat hij niet gespecialiseerd is.
Die uitzonderingspositie heeft het Antropoceen veroorzaakt en staat dus onder zware verdenking. Het post-humanisme bijvoorbeeld, in zijn diverse gedaanten, stelt dat naast de mens de niet-menselijke natuur een belangrijke rol moet spelen in het gesprek over de toekomst van het Antropoceen.
Wilhelm Weitkamp gaat in zijn lezing een kleine geschiedenis van het humanisme en post-humanisme geven en vervolgens proberen iets te begrijpen van het gegeven dat het de mens is die het debat over menselijke uitzondering voert. Wat betekent dat voor de menselijke uitzonderingspositie?
Wilhelm Weitkamp is docent cultuurbeschouwing en filosofie aan ArtEZ University of the Arts in Zwolle.
Hij is doctorandus in de theologie, met specialisatie filosofie. Afgestudeerd bij Gerrit Neven, Gerrit Hartvelt, Onno Zijlstra en Renée van Riessen. Tot aan 1995 was hij docent levensbeschouwing, ethiek en filosofie op diverse instituten, waaronder de Hogeschool Windesheim en de Kunstacademie te Kampen, de CABK. Tussen 1995 en 2000 werd hij adjunct-directeur van de CABK te Kampen. Vanaf het jaar 2000 is hij directeur van de CABK en vanaf 2001 directeur bij ArtEZ University of the Arts in Arnhem, Enschede en Zwolle. Vanaf 2020 is hij voor de laatste jaren van zijn carrière weer fulltime docent filosofie en cultuurbeschouwing bij diverse studierichtingen van ArtEZ in Zwolle.
.jpg)