De Israëlische historicus, filosoof en futurist Y.N. Harari heeft met een aantal spraakmakende bestsellers de afgelopen jaren wereldwijd de aandacht op zich weten te vestigen. Van huis uit militair historicus is hij zich vanaf 2011 gaan toeleggen op wat wel ‘big history’ heet – de bestudering van overkoepelende verbanden en patronen in de ontwikkeling van de mensheid. Door een vogelvluchtperspectief in te nemen kunnen we volgens Harari de bepalende vormende factoren van de menselijke geschiedenis in kaart brengen en aldus inzicht verkrijgen in hoe we geworden zijn wie we vandaag de dag zijn. Kennis van deze historische leidmotieven stelt ons naar het oordeel van Harari vervolgens in staat te anticiperen op waarschijnlijke toekomstige scenario's, die volgens hem aanleiding geven tot hoop, maar ook tot specifieke zorgen en verontrusting, en die bovenal tot kritisch nadenken stemmen.

​

Tijdens deze studiedag zullen we aandacht schenken aan de twee bekendste boeken van Harari: Sapiens en Homo deus. Enkele van de meest tot de verbeelding sprekende analyses en toekomstverwachtingen van Harari worden door Arend Jagersma nader toelicht, waarna de mogelijkheid tot gemeenschappelijke bespreking en reflectie wordt geboden.

​

Het eerste deel van het programma zal in het teken staan van de tekst waarmee Harari in 2011 doorbrak bij het grote publiek, namelijk Sapiens. In dit boek schetst hij de verbazingwekkende en spectaculair succesvolle ontplooiing van de menselijke soort homo sapiens, die zich via een cognitieve, agrarische en tenslotte wetenschappelijke revolutie heeft bevrijd uit zijn voormalige positie in de voedselketen en zich inmiddels heerser over de wereld weet. We gaan bezien welke vernieuwingen dit succes volgens Harari hebben mogelijk gemaakt.

​

In het tweede deel van de studiedag staat zijn tweede bestseller, Homo deus, centraal. Dit boek bestaat grotendeels uit futurologische beschouwingen, uitgaande van de verworvenheden van de wetenschappelijke revolutie en de ongekende mogelijkheden van de hedendaagse en zich in rap tempo ontwikkelende technologie. Volgens Harari valt te verwachten dat met behulp van (bio)techniek en kunstmatige intelligentie in toenemende mate zal worden gepoogd de beperkingen van de menselijke soort op te heffen en de grenzen ervan te verleggen. Dit geeft mogelijk aanleiding tot het ontstaan van een kloof tussen een klasse van transhumane supermensen, die de nieuwe mogelijkheden weten te benutten, en diegenen die daartoe niet in staat of bereid zijn en daardoor tot een nieuwe onderklasse van tweederangsburgers zullen gaan behoren – met alle gevolgen van dien.

​

​

​

Arend Klaas Jagersma (1970) studeerde in 1994 cum laude af in de filosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij was als onderzoeker en docent verbonden aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen. Momenteel is hij werkzaam als zelfstandig docent en verzorgt hij cursussen en lezingen over de geschiedenis van de filosofie.